Het beloofde bos: hoe staat het met de bossen in Nederland?

De onlangs verschenen documentaire op Zembla, ‘Het beloofde Bos’ wierp een blik op de bomen en bossen in Nederland. Hoewel er steeds meer aandacht komt voor het belang van bos in de omgeving, lijkt het niet goed te gaan met de bossen in Nederland. Hoe staat we er als land voor en wat houdt de Bossenstrategie precies in?

Bos in Nederland

Al sinds de 9e eeuw wordt er in Nederland bos gekapt. Land is schaars en om onder andere meer steden te kunnen bouwen, is er steeds meer bos verdwenen. In 1850 was nog maar 1% van de Nederlandse grond bos. Na de Tweede Wereldoorlog realiseerde men dat het anders moest en werd er besloten om bomen bij te gaan planten. Dat lukte en de hoeveelheid bos groeide gestaag, maar helaas werd er tussen 2013 en 2017 juist weer meer bos gekapt dan geplant.

Door de grote druk op land is Nederland inmiddels één van de Europese landen met het minste bos. Alleen Malta en IJsland zijn minder bosrijk. Ter vergelijking: in Zweden is 69% van het landoppervlak bos, in Nederland is dit percentage slechts 10%. Dat is sterk onder het Europese gemiddelde van 43% in 2015.  

Positieve impact van bos

Bossen hebben verschillende functies. Zo zorgen ze voor het produceren van zuurstof, beschermen van bodemerosie en reguleren van grondwater en lokaal klimaat. Ook bieden ze dieren een woonplaats en zijn bossen bij veel mensen geliefd. 

Sinds de klimaatcrisis is er een extra reden bijgekomen om bos te beschermen. Bomen zijn namelijk in staat om grote hoeveelheden CO2 op te slaan. Door het tekenen van het Kyoto-protocol heeft Nederland ingestemd met het verminderen van de CO2-uitstoot. Bomen kunnen bijdragen aan het halen van de klimaatdoelstellingen en zijn daarom waardevolle bronnen. Bij het kappen van bomen komt de opgeslagen CO2 echter weer vrij.  Ontbossing is daarom een groot probleem.

Maatregelen om bos te beschermen 

Omdat bomen een belangrijke rol spelen in het verminderen van de CO2 in de atmosfeer, is het sinds 2017 verplicht om bos dat gekapt wordt, te compenseren. Het aantal gekapte bomen moet binnen drie jaar worden herplant op een andere locatie. Dit moet ervoor zorgen dat de vrijgekomen CO2 weer kan worden opgeslagen. Dat geldt niet voor bomenkap door Staatsbosbeheer, maar wel voor ontbossing vanwege infrastructuur en bebouwing. 

Nieuw bos planten

Voor het milieu is het aanplanten van nieuw bos natuurlijk gunstig, maar daar hoort wel een kanttekening bij. Nieuwe bomen slaan zo’n 40 keer minder CO2 op dan de gemiddelde boom die gekapt wordt doet. Er gaat dus aardig wat tijd voorbij voordat nieuw geplant bos dezelfde positieve impact op het milieu heeft als gekapt bos. 

Daarnaast is het van belang om te kijken naar het type boom dat geplant wordt. Een Douglasspar kan bijvoorbeeld relatief veel CO2 opslaan in korte tijd, en naaldbomen zijn doorgaans beter in het opslaan van fijnstof dan loofbomen. Een nieuw bos met verschillende typen bomen is weer goed voor de biodiversiteit. Extra bos aanleggen of compensatiebos realiseren, vraagt dus om diverse keuzes.  

Het beloofde bos: de huidige stand van zaken 

De aflevering ‘Het beloofde bos’ concludeerde dat lang niet al het bos dat de afgelopen jaren gekapt is, ook gecompenseerd is. De afgelopen 10 jaar is er zelfs meer bos verdwenen dan dat erbij is gekomen. Wageningen Universiteit berekende dat er tussen 2013 en 2017 20 000 ha bos is gekapt en 9 000 ha bos is aangeplant. Deze ontbossing wordt onder andere veroorzaakt door woningbouw en het verbreden van wegen. 

Minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft dit ook opgemerkt en sprak in 2020 met de provincies af dat er de komende tien jaar 10% bos bij komt. Dit is goed voor zo’n 37.400 ha nieuw bos. Deze afspraken zijn vastgelegd in de Bossenstrategie. Deze Bossenstrategie draagt ook bij aan het halen van de klimaatdoelstellingen uit het Nederlandse en internationale klimaatakkoord. 

Staatsbosbeheer gaat een deel van het nieuwe bos, 5.000 ha, inplanten en zegt daar al mee te zijn begonnen. Als het lukt om de 10% meer bos te realiseren, is dat erg goed nieuws. Zo wordt het mogelijk gemaakt om meer CO2 uit de lucht te halen en een stapje dichterbij een groen Nederland te komen. 

Wat doet Ecoteers?

Ecoteers ondersteunt de Bossenstrategie en hoopt dat deze nageleefd zal worden. Daarnaast willen we zelf ook bijdragen aan het realiseren van meer bos in Nederland. Wij zijn daarom ons eigen bomen project gestart en hopen binnenkort onze eerste bomen te planten. Zo willen we garanderen dat dit stukje bos altijd bos blijft en een blijvend positieve impact heeft op het milieu. 

Meer weten over onze groene plannen? Bekijk onze groene doelen hier.

Weten wat we voor jou kunnen betekenen?